Aktualności

Od 13 października nowy obowiązek spółek: zgłoszenie do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych

Dnia 13 października 2019 r. w życie weszły przepisy ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, które tworzą Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR). Rejestr ten ma gromadzić i przetwarzać dane o beneficjentach rzeczywistych, zdefiniowanie których bywa ciężkim zadaniem.

 

Kim jest beneficjent rzeczywisty?

Najogólniej mówiąc, chodzi o osoby fizyczne, które sprawują kontrolę nad spółką, wywierając decydujący wpływ na jej działanie i nawiązywane przez nią relacje handlowe, członków zarządu, udziałowców lub akcjonariuszy posiadających w spółce więcej niż 25% udziałów lub akcji lub więcej niż 25% głosów lub osoby, które nad wymienionymi osobami sprawują kontrolę.

Kto jest objęty nowym obowiązkiem?

  • spółki jawne
  • spółki komandytowe
  • spółki komandytowo-akcyjne
  • spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
  • spółki akcyjne (oprócz spółek publicznych)

Kto powinien dokonać zgłoszenia?

Zgłoszenie powinno być dokonane przez osobę lub osoby uprawnione do reprezentacji spółki, zgodnie z zasadami reprezentacji ujawnionymi w KRS. Obowiązek ten nie może zostać powierzony innej osobie.

W jakim terminie należy dokonać zgłoszenia?

Podmioty, które figurują w KRS w chwili utworzenia CRBR, mają obowiązek dokonania zgłoszenia w terminie 6 miesięcy, tj. najpóźniej do dnia 13 kwietnia 2020 r.

Jeżeli jednak tworzona jest nowa spółka, która zostanie wpisana do KRS po dniu 13 października 2019 r., zgłoszenie powinno zostać dokonane w terminie 7 dni od dnia jej wpisu do rejestru.

Termin 7-dniowy znajdzie również zastosowanie w przypadku konieczności aktualizacji zgłoszonych danych. W przypadku zmian personalnych termin ten biegnie od chwili zdarzenia, które je spowodowało, np. zawarcie umowy sprzedaży udziałów. W sytuacji zmiany sposobu reprezentacji spółki czy zmiany wysokości jej kapitału zakładowego, termin ten zaczyna biec od chwili wpisu do KRS.

Do biegu terminu 7-dniowego nie wlicza się sobót oraz dni ustawowo uznanych za wolne od pracy.

Jak zgłosić beneficjenta rzeczywistego do CRBR?

Zgłoszenia do CRBR należy dokonać w formie elektronicznej na stronie internetowej https://www.podatki.gov.pl/crbr/. Zgłoszenie musi zostać opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP.

Do utworzenia formularza zgłoszenia ustawa obowiązała ministra właściwego do spraw finansów publicznych. Wzór dokumentu elektronicznego jest dostępny w Centralne Repozytorium Wzorów Dokumentów Elektronicznych nr wzoru 2019/08/22/8410.

Jakie treści znajdować się będą w CRBR?

1. dane identyfikacyjne spółki:

  • nazwa (firma)
  • forma organizacyjna
  • siedziba
  • numer w Krajowym Rejestrze Sądowym
  • NIP

2. dane identyfikacyjne beneficjenta rzeczywistego i członka organu lub wspólnika uprawnionego do reprezentowania spółki:

  • imię i nazwisko
  • obywatelstwo
  • państwo zamieszkania
  • PESEL albo data urodzenia – w przypadku osób, które nie posiadają PESEL
  • informację o wielkości i charakterze udziału lub uprawnieniach, które przysługują beneficjentowi rzeczywistemu.

Rejestr jest jawny, nieodpłatny, a dane w nim figurujące korzystają z domniemania prawdziwości.

Jaka jest odpowiedzialność za zgłoszenie nieprawdy lub zaniechanie zgłoszenia?

Ustawa przewiduje zarówno odpowiedzialność spółki, jak i zgłaszającego.

Za niedokonanie zgłoszenia w terminie spółka poniesie odpowiedzialność administracyjnoprawną – podlegać będzie karze pieniężnej aż do 1.000.000 zł.

Osoba dokonująca zgłoszenia może natomiast odpowiadać dwojako:

  • odpowiedzialność karnoprawna za złożenie fałszywego oświadczenia;
  • odpowiedzialność cywilnoprawna za szkodę będącą następstwem złożenia fałszywego oświadczenia oraz niedokonania zgłoszenia – chyba że szkoda jest efektem działania siły wyższej albo nastąpiła wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą osoba dokonująca zgłoszenia nie ponosi odpowiedzialności.

Za zgłoszenie uważa się też aktualizację zgłoszenia.

Ocena regulacji

Utworzenie CRBR należy ocenić pozytywnie jako krok do minimalizacji ryzyk związanych z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu, będących bolączką instytucji obowiązanych (np. banków). Identyfikacja beneficjenta rzeczywistego i prawidłowe jego zgłoszenie niejednokrotnie może przysporzyć spółkom wielu trudności, w szczególności w sytuacji, gdy struktura właścicielska ma charakter rozproszony. Perspektywa sankcji skłania do podwyższenia wzorca należytej staranności w procesie dokonywania zgłoszenia.