Kryptowaluty, czyli rewolucja systemów płatności?

XXI w. to niewątpliwie czas ogromnego skoku technologicznego. Z dnia na dzień pojawiają się nowe rozwiązania, o których istnieniu część z nas nawet nie zdaje sobie sprawy. Dobrym przykładem jest tutaj waluta wirtualna – kryptowaluta, oparta o popularną w ostatnim czasie technologię blockchain z powodzeniem wykorzystywaną również w usługach prawnych, służbie zdrowia, energetyce, handlu.

Czym więc są kryptowaluty?

Prawo nie jest w tym wypadku szczególnie pomocne, gdyż zarówno krajowe, jak i międzynarodowe regulacje są nader skąpe. Art. 2 ust. 2 pkt 26 ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, wprowadza do polskiego systemu prawnego definicję waluty wirtualnej, którą jest także kryptowaluta, wskazując, że nie jest to prawny środek płatniczy, ani żaden inny pieniądz, czy instrument finansowy w rozumieniu prawa, a cyfrowe odwzorowanie wartości, które jednocześnie jest wymienialne w obrocie gospodarczym na prawne środki płatnicze i akceptowane jako środek wymiany, a także może być elektronicznie przechowywane lub przeniesione albo może być przedmiotem handlu elektronicznego (def. ustawowa).

Z informatycznego punktu widzenia jest to pieniądz cyfrowy, który nie ma swojego emitenta w postaci banku centralnego. Oznacza to, że w odróżnieniu od pieniędzy, które znamy (gotówka, czy pieniądze na karcie debetowej), o ilości wyemitowanych kryptowalut nie decyduje władza zwierzchnia, kontrolując przy tym politykę monetarną i banknotową w kraju i na świecie. Przykładowo najpopularniejsza kryptowaluta Bitcoin (BTC) może liczyć maksymalnie 21 milionów BTC i ani jednego więcej, dzięki czemu jest odporna na inflację. Waluty takiej nie da się dotknąć, gdyż jest jedynie zapisem w sieci blockchain, a nie fizyczną rzeczą. Zapis ten jest bezpieczny i nie da się go podrobić.

Status prawny

Jednym z największych problemów świata kryptowalut jest to, co dość często podkreślane – że prawo nie nadąża za rozwojem technologicznym. W większości państw na świecie kryptowaluty, nie są uznawane za środek płatniczy.

Sądy i ustawodawstwo zagraniczne dużą dozą ostrożności podchodzą do tej innowacji, o czym pisaliśmy w artykule: [TUTAJ]

Immamentne powiązanie kryptowalut z Internetem sprawia, że nie są one związane z żadnym państwem. Nie stanowią przez to tzw. waluty obcej w rozumieniu prawa cywilnego, gdyż pojęcie to zarezerwowane jest dla państwowych systemów płatniczych. Kryptowaluty są walutami globalnymi, zdecentralizowanymi oraz niemożliwe jest określenie ich wartości przez NBP.

Zalety i wady kryptowalut

Kryptowaluty swoją przewagę względem znanych już rozwiązań, zawdzięczają nie tylko bezpieczeństwu i innowacyjnej idei, ale przede wszystkim anonimowości, szybkości oraz kosztom transferów.

Obecnie tradycyjne przelewy międzybankowe trwają nawet dobę, a międzynarodowe do kilku dni. Dokonuje się ich przez platformy pośredniczące, które nadto mogą pobierać wysokie prowizje. Problemy te nie istnieją w świecie kryptowalut, w którym transfery dokonywane są 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu, niemalże natychmiastowo.

Kolejną zaletą, a jednocześnie ogromną wadą kryptowalut jest ich anonimowość. Transakcje dokonywane z ich użyciem są w pełni jawne i można krok po kroku prześledzić obieg kryptowaluty w sieci oraz sprawdzić sumy przesyłane pomiędzy konkretnymi adresatami. Adresy te, tzw. portfele publiczne, są jednak jedynie ciągiem cyfr i znaków, co uniemożliwia lub co najmniej utrudnia przypisanie konkretnego użytkownika do danego portfela.

Podsumowanie

Wciąż pozostaje wiele niewiadomych nie tylko co do przyszłości „nowej waluty”, ale przede wszystkim jej bezpieczeństwa i stabilności na rynku. Część specjalistów uważa to za rewolucję, która zmieni świat. Inni za pole do wyłudzeń oraz tzw. bańkę finansową, która niebawem pęknie, pozostawiając puste portfele inwestorów oraz gorzki smak rozczarowania. Warto jednak pogłębiać wiedzę o otaczających nas technologiach oraz dostosowywać do nich równie nowoczesne rozwiązania prawne.

prawnik Aleksandra Bętkowska

adwokat Michał Korszla