Doradca akcjonariusza do spraw głosowania

Instytucja doradcy akcjonariusza do spraw głosowania funkcjonuje w polskim systemie prawnym już prawie rok, a nadal niewiele osób wie o jej istnieniu. Jaki doradca ma zakres kompetencji? Na jakiej podstawie działa? Przede wszystkim pomaga akcjonariuszom w świadomym korzystaniu z przysługującego im prawa głosu na walnych zgromadzeniach, działając na zlecenie akcjonariuszy lub samej spółki.

Kim więc jest doradca akcjonariusza?

Zgodnie z art. 4 § 1 pkt 16 k.s.h. jest to osoba prawna, która zawodowo i na zasadach komercyjnych zajmuje się analizowaniem informacji ujawnianych przez spółki publiczne lub pochodzących od spółek publicznych na rzecz osób trzecich (akcjonariuszy spółek publicznych) i w celu ułatwienia im podejmowania decyzji dotyczących prawa głosu wynikającego z posiadanych akcji. Usługi te polegają na przedstawianiu akcjonariuszom badań, porad związanych z wykonywaniem prawa głosu na walnym zgromadzeniu lub rekomendacji dotyczących samego głosowania. Przygotowaniem wskazanych wyżej materiałów zajmują się wykwalifikowane osoby fizyczne, będące pracownikami takiego podmiotu. Kluczowym wydaje się użycie określenia wykwalifikowane, gdyż procedury stosowane do zapewnienia odpowiednich kwalifikacji osobom zatrudnionym przez doradcę, stanowią jeden z elementów jego cyklicznego obowiązku informacyjnego.

Geneza instytucji

Wzorca tej instytucji można się doszukać w prawie amerykańskim, w którym funkcjonuje tzw. proxy firm, czy proxy advisor. Jest to podmiot, który profesjonalnie doradza akcjonariuszom spółki w zakresie wykonywania prawa głosu na zgromadzeniu. Przykładowymi i najczęstszymi usługami świadczonymi przez tego rodzaju podmioty są: tłumaczenie porządków obrad, dostarczanie oprogramowania do zarządzania głosami, opracowywanie polityki głosowania, badanie spółki oraz zarządzanie głosami, w tym ich wykonywanie. Często usługi te świadczone są na podstawie pełnomocnictwa, w odróżnieniu od polskich regulacji, które nie nakładają obowiązku formalizacji stosunku łączącego doradcę i inwestora. Ponadto polski ustawodawca nie ograniczył kręgu zleceniodawców doradcy do samych akcjonariuszy. Wprowadzone przepisy pozwalają wnioskować, że może on również działać na zlecenie i rzecz spółki.

Obowiązki

Działalność doradców, zgodnie z wymogami ustawowymi (art. 402⁴ – 402⁶ k.s.h.) jest jawna i przejrzysta, z uwagi na ich znaczący wpływ na podejmowanie decyzji w spółkach publicznych. Zobowiązani zostali do cyklicznego (raz do roku) wykazywania na swojej stronie internetowej informacji dot. procesu przygotowywania badań, rekomendacji i porad dotyczących głosowania. Mają także informować o stosowaniu lub niestosowaniu zasad etyki zawodowej w postaci sprawozdania, a także wystąpienia lub potencjalnego wystąpienia sprzeczności interesów lub relacji biznesowych, które mogą mieć wpływ na przygotowanie przez niego badań, porad lub rekomendacji dotyczących głosowania, jak również o działaniach, które podjął w celu wyeliminowania lub ograniczenia takich sprzeczności interesów lub które podjął w celu zarządzania nimi. Obowiązki wyszczególnione w ustawie nie są jednak katalogiem zamkniętym i mogą być rozszerzane o kolejne, istotne z punktu widzenia inwestora lub samej spółki, informacje. Nadto informacje te mają być dostępne na stronie bezpłatnie i przez co najmniej trzy lata od dnia ich publikacji.

Z jednej strony umożliwi to zainteresowanym akcjonariuszom zapoznanie się z metodyką i sposobami działania danego podmiotu, tym samym ułatwiając im dokonanie wyboru konkretnego doradcy. Z drugiej natomiast – pozwoli uniknąć świadczenia usług przez doradców przy zastosowaniu niedozwolonych, tj. bezprawnych lub sprzecznych z zasadami etyki zawodowej, sposobów oraz nadużywania swojej pozycji.

Co ciekawe, nie tylko na doradcę został nałożony obowiązek informacyjny w zakresie świadczonych przez niego usług. Podmioty takie jak fundusze pracownicze, towarzystwa funduszy inwestycyjnych czy zakłady ubezpieczeniowe i reasekuracyjne są zobowiązane co rok opracowywać i publikować sprawozdania z realizacji polityki dotyczącej zaangażowania, w którym zawrą m. in. opis sposobu korzystania z usług doradcy akcjonariusza do spraw głosowania. Zaniechanie tego obowiązku przez wskazane podmioty skutkować będzie sankcją w postaci grzywny, kary ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

W obliczu powyższych regulacji, absurdalnym wydaje się fakt, że ustawodawca nie wprowadził żadnej sankcji za naruszenie przez doradcę akcjonariusza obowiązków dot. publikacji informacji. Nieudostępnianie jednak tych danych ograniczy zaufanie potencjalnych inwestorów do nierzetelnego doradcy, co może znacząco wpłynąć na jego pozycję na rynku i zdyskredytować go na tle konkurencji. Co więcej, udostępnianie danych nieprawdziwych skutkować będzie odpowiedzialnością na zasadach ogólnych.

Podsumowanie

Instytucję doradcy akcjonariusza do spraw głosowania należy ocenić pozytywnie. Profesjonalne analizy przygotowane przez taki podmiot pozwolą akcjonariuszom poznać specyfikę danej kwestii poddanej pod głosowanie, jak i zobrazują przewidywane skutki decyzji podjętej przez zgromadzenie akcjonariuszy. Zwiększy to zaangażowanie akcjonariuszy w podejmowanie wiążących decyzji oraz może zapobiec wrogim przejęciom.

W najbliższym czasie upływa rok od powstania instytucji doradcy. Pociąga to za sobą obowiązek publikacji pierwszych informacji dotyczących metodyki i sposobów działania doradców. Pozwolą one nam lepiej zrozumieć ten nieznany wcześniej podmiot i zobrazują specyfikę jego działania w praktyce.

Maciej Marzec